Το Οικονομικό Γυμνάσιο Φλωρίνης

Αναγνώσεις άρθρου: 8.942

| του Δημήτρη Μεκάση

Το πρώτο και μοναδικό γυμνάσιο της Φλώρινας στεγαζόταν σε ένα επιβλητικό κτήριο, που δυστυχώς κατεδαφίστηκε και δεν υπάρχει σήμερα. Ήταν σήμα κατατεθέν της πόλης μας και φαίνεται η μεγαλοπρέπεια του σε όλες τις παλιές φωτογραφίες. Έχει και αυτό την ιστορία του, καθώς χτίστηκε από τους βουλγαρίζοντες της πόλης μας.

Το βουλγάρικο σχολείο στεγαζόταν σε ένα παλιό σπίτι, όπου σήμερα είναι το 3ο γυμνάσιο. Το κτήριο αυτό όμως κάηκε. Δεν γνωρίζουμε αν κάηκε από εμπρησμό ή κάποιο τυχαίο γεγονός. Οι βουλγαρίζοντες είχαν ασφαλίσει το κτήριο, και κατόρθωσαν να πάρουν πολλά χρήματα από την ασφαλιστική εταιρία. Το βουλγάρικο σχολείο μεταφέρθηκε σε ένα άλλο σπίτι απέναντι από το σημερινό 2ο δημοτικό σχολείο.

Οι βουλγαρίζοντες είχαν πολλά χρήματα στο ταμείο τους, και όταν το 1905 ο Ιζέτ Πασάς ανακοίνωσε ότι πουλά το σπίτι του με την τεράστια αυλή, αυτοί του πρόσφεραν 3.000 χρυσές λίρες. Ο Ιζέτ Πασάς όμως προτίμησε να το πουλήσει με 1.500 λίρες στην ελληνική κοινότητα. Οι βουλγαρίζοντες, μετά από αυτήν την αποτυχία, αποφάσισαν με τα χρήματα αυτά να χτίσουν ένα μεγαλοπρεπές κτήριο στο οικόπεδο του σχολείου που είχε καεί ολοσχερώς.

Το κτήριο ήταν τεράστιο για τα δεδομένα της πόλης μας εκείνης της εποχής. Το 1908, άρχισε να λειτουργεί ο πρώτος όροφος και το 1910, είχε αποπερατωθεί. Στο ημιυπόγειο ήταν οι αποθήκες και το μαγειρείο. Στον πρώτο όροφο τα γραφεία, και οι αίθουσες διδασκαλίας γύρω από μια σκοτεινή σάλα. Στον δεύτερο όροφο ήταν επίσης αίθουσες διδασκαλίας και στο κέντρο μια φωτεινή μεγάλη σάλα, που φωτιζόταν από τα παραθυράκια της οροφής. Μια σκάλα οδηγούσε στον τελευταίο όροφο, που είχε μικρά δωμάτια και εσωτερικό μπαλκόνι, πάνω από την μεγάλη σάλα. Τα δωμάτια ήταν μικρά και χαμηλοτάβανα. Σε αυτά έμεναν οι μαθητές, καθώς το κτήριο είχε κατασκευαστεί για να στεγάζει και το σχολείο και το οικοτροφείο. Το κτήριο βρισκόταν στο εσωτερικό του οικοδομικού τετραγώνου και δεν διέθετε αυλή, επειδή υπήρχαν πολλά μικρά σπίτια στον παραποτάμιο δρόμο. Το κτήριο όμως ήταν πολύ ψηλότερο από τα χαμηλά σπιτάκια και προεξείχε επιβλητικά.

Σε αυτό το κτήριο στεγάστηκε το δημοτικό σχολείο, το τριτάξιο γυμνάσιο και το οικοτροφείο. Διευθυντής όλων ήταν ο Ηλία Γκουλάπτσεφ. Εκεί είχε και το γραφείο του ο Αλέξι Μιντέχοφ, επιθεωρητής όλων των βουλγάρικων σχολείων της περιφέρειας Φλωρίνης.

Το βουλγάρικο σχολείο έκλεισε οριστικά, το 1913, με την έναρξη του δεύτερου βαλκανικού πολέμου. Την ίδια χρονιά οι Σέρβοι έκλεισαν τα ελληνικά σχολεία του Μοναστηρίου. Έκλεισαν και το φημισμένο γυμνάσιο Μοναστηρίου, οι καθηγητές του οποίου ήρθαν πρόσφυγες στην Φλώρινα. Το 1914, λειτούργησε το πρώτο ελληνικό εξατάξιο γυμνάσιο στην Φλώρινα, με τους καθηγητές του γυμνασίου Μοναστηρίου και στεγάστηκε στο κτήριο του βουλγάρικου σχολείου. Πρώτος γυμνασιάρχης ήταν ο Ευάγγελος Τάνος, καταγόμενος από την Έδεσσα και ήταν καθηγητής στο Μοναστήρι.

Την ίδια χρονιά ξέσπασε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος και λίγο αργότερα, το 1916, τα γαλλικά στρατεύματα έφτασαν στην Φλώρινα. Το κτήριο του γυμνασίου επιτάχτηκε και στεγάστηκαν διάφορα επιτελικά γραφεία του γαλλικού στρατού. Αργότερα στο κτήριο αυτό στεγάστηκε το γαλλικό Στρατηγείο.
Μετά τον πόλεμο πάλι στεγάστηκε το γυμνάσιο, που ήταν μικτό. Στην δεκαετία του 1920 απαλλοτριώθηκαν πολλά σπίτια γύρω από το γυμνάσιο και κατεδαφίστηκαν. Το γυμνάσιο απέκτησε αυλή, και ο ανοικτός χώρος ανέδειξε ακόμη περισσότερο την ομορφιά του κτηρίου.

Το σχολικό έτος 1932-33 το μικτό γυμνάσιο Φλωρίνης είχε 379 μαθητές. Αγόρια 313 και κορίτσια 66. Οι μαθητές αυξάνονταν και τελικά, το 1936, χωρίστηκε το εξατάξιο γυμνάσιο σε Αρρένων και Θηλέων. Το ένα γυμνάσιο ήταν πρωινό και το άλλο απογευματινό εναλλάξ.
Στο ίδιο κτήριο λοιπόν στεγάζονταν δυο γυμνάσια. Το γυμνάσιο αρρένων Φλωρίνης και το γυμνάσιο Θηλέων Φλωρίνης.

Κατά την γερμανική Κατοχή, 1941-44, στο κτήριο του γυμνασίου στεγάστηκε μια μηχανοκίνητη μονάδα του γερμανικού στρατού. Το Άλσος, ένας αξιοθαύμαστος κήπος, όπου σήμερα βρίσκεται το κτήριο του «Αριστοτέλη», καταστράφηκε από τον γερμανικό στρατό και έγινε όρχος, δηλαδή χώρος στάθμευσης στρατιωτικών οχημάτων.
Τα γυμνάσια επανήλθαν στο κτήριο μετά την Κατοχή, αλλά όχι για πολλά χρόνια, καθώς ο εμφύλιος πόλεμος είχε αρχίσει. Το κτήριο επιτάχτηκε και τα γυμνάσια μετακόμισαν στους ναούς και στην αίθουσα του κινηματογράφου. Η δευτέρα Μεραρχία του ελληνικού στρατού στεγάστηκε στο κτήριο του γυμνασίου και συγκεκριμένα μια μονάδα διαβιβάσεων. Προς το τέλος του πολέμου συνέβη ένα τραγικό γεγονός. Πενήντα περίπου διαβιβαστές με τις καραβάνες στα χέρια ήταν στην γραμμή για να πάρουν το βραδινό τους φαγητό, στην αυλή του γυμνασίου. Μια οβίδα όμως, του αντάρτικου πυροβολικού που έδρευε στην Βίγλα, έπεσε στην αυλή του γυμνασίου. Σχεδόν όλοι οι διαβιβαστές σκοτώθηκαν. Λίγες ημέρες μετά ο πόλεμος είχε τελειώσει.

Μετά τον πόλεμο επανήλθαν τα γυμνάσια στο κτήριο τους. Τότε ιδρύθηκε και η Εμπορική Σχολή, που ήταν λύκειο οικονομικής κατεύθυνσης, και στεγάστηκε στις σοφίτες του κτηρίου. Οι μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αυξάνονταν και τα κτήρια δεν επαρκούσαν. Τότε ο Φλωρινιώτης υπουργός εσωτερικών, Δημήτριος Μακρής φρόντισε να χτιστούν δυο νέα κτήρια στον Νέο Δρόμο. Το γυμνάσιο Αρρένων μετακόμισε στο νέο κτήριο, το 1959, και το γυμνάσιο Θηλέων, το 1960. Το στεγαστικό πρόβλημα των γυμνασίων είχε λυθεί.

Στο παλιό γυμνάσιο παρέμεινε η Εμπορική Σχολή. Το 1961, ιδρύθηκε στην πόλη μας το Οικονομικό γυμνάσιο και στεγάστηκε στο κτήριο του παλιού γυμνασίου. Λειτούργησε μέχρι την σχολική χρονιά 1976-77, και μετά το κτήριο έμεινε άδειο. Το καλοκαίρι του 1978, στις αίθουσες αυτού του επιβλητικού κτηρίου έγινε μια σπουδαία έκθεση ζωγραφικής. Ήταν μια ομαδική έκθεση, που έφερε τον τίτλο: «Τέσσερις Δάσκαλοι της Ελληνικής Τέχνης» και οι δάσκαλοι αυτοί ήταν οι: Δ. Κοκκινίδης, Π. Τέτσης, Δ. Μυταράς και Ν. Χατζηκυριάκος ? Γκίκας, όλοι καθηγητές ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών. Την έκθεση διοργάνωσε η Στέγη Φιλοτέχνων Φλώρινας. Οι Φλωρινιώτες απόλαυσαν τα εξαιρετικά τους έργα, και μερικά από αυτά έμειναν στην πόλη μας για να ενισχύσουν το νεοσύστατο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Φλώρινας.
Το παλιό γυμνάσιο, το Οικονομικό, είχε άδοξο τέλος. Είχε το ίδιο τέλος, όπως και πολλά άλλα νεοκλασικά κτήρια, που κατεδαφίστηκαν στην δεκαετία του 1970. Το μεγαλοπρεπές κτήριο του γυμνασίου, εκλεκτικιστικού αρχιτεκτονικού ρυθμού, κατεδαφίστηκε με την υπογραφή του διορισμένου Νομάρχη Φλώρινας, Θεόδωρου Ασπασίδη. Το Οικονομικό γυμνάσιο κατεδαφίστηκε στις αρχές του Δεκεμβρίου του 1978. Το γεγονός αυτό λύπησε όλους τους Φλωρινιώτες, καθώς οι περισσότεροι κάθισαν στα θρανία του και ήταν συναισθηματικά συνδεδεμένοι με αυτό το κτήριο. Χάθηκε ένα κτήριο στολίδι της πόλης.

Μετά την κατεδάφισή του, άρχισε να χτίζεται το νέο κτήριο, και το 1983, στεγάστηκε το 3ο Γυμνάσιο Φλώρινας, το οποίο λειτουργεί και σήμερα. Το 1989, στεγάστηκε σε αυτό το κτήριο και το Εσπερινό Γυμνάσιο και αργότερα και το Εσπερινό Λύκειο, που λειτουργούν ακόμη.

Αυτή ήταν η ιστορία του βουλγάρικου σχολείου, που μετά ονομάστηκε το παλιό γυμνάσιο, και αργότερα Οικονομικό γυμνάσιο. Σήμερα είναι γνωστό ως 3ο γυμνάσιο, το οποίο όμως στεγάζεται στο νέο κτήριο.

Δημήτρης Μεκάσης

Στο άρθρο του Δημήτρη Μεκάση προσθέτω τα παρακάτω φωτογραφικά τεκμήρια: